Stadsgedichten

MEDEMENSEN

De geschiedenis herschrijven, dat is één.
Stop met recht te praten wat zó krom is
laat helden publiekelijk hun glans verliezen.
Erken dat er gestolen rijkdom rond de Dom is.

De geschiedenis gedenken, dat is twee.
Zodat de herinnering aan onrecht,
onderdrukking en slavernij niet wegzakt.
Luister als iemand de keiharde waarheid zegt.

De geschiedenis heeft toekomst, dat is drie.
Leer over vluchten en verzet, hoe dat was
en nog steeds is en dus verandering eist!
Slaafgemaakten? Medemensen, helder als glas.

Fred Penninga
Lid van het Utrechts Stadsdichtersgilde

Geschreven bij het monument voor het Slavernijverleden van Utrecht

Het beeld (Vlucht en verzet)
Beeldend kunstenaar patricia kaersenhout

Derkje

in de ochtend wakker worden en beseffen
ze zijn er allemaal nog
maar buiten breken de dagen als glas

de sleutel in je hand voelen
de lakens binnen halen bij miezer
haren invlechten, soep koken
de gordijnen sluiten voor het geluid van laarzen
die stampen en knerpen op de laan

het leven steek voor steek losgetrokken zien worden
door een woede die niemand begrijpt
alles valt uiteen in kleine delen
ook voor wie weet hoe alle moleculen elkaar vasthouden

je lacht tegen de grijze lucht
op de foto in je tuin

het licht op je stoep
trekt grove lijnen, een loper naar je huis

Hanneke van Eijken
Utrechts Stadsdichtersgilde

Verzamelaar

Een stem krult zich op tot een rode stip
als de ochtendzon over een sneeuwlandschap
met hekjes, slootjes, een kudde schapen
graast aan de randen van je zicht

 met ingevouwen vleugels, als bloembladen
landt het papier
op de stemmen onder zich, tot weer een nieuwe stem
een nieuwe stem toedekt

draagt een vraag
of een stilte met zich mee
soms is er trots, woede, een roep

en jij waakt over de stemmen
de verzamelaar van fluisteringen
je stapelt nieuwe dagen tot het buiten donker is

Hanneke van Eijken
Utrechts Stadsdichtersgilde

Dit gedicht is geschreven na aanleiding van een artikel in de krant DUIC; Utrechters mogen aankomende jaarwisseling vuurwerk afsteken; verbod laat op zich wachten.

Middernacht

Wensen ontvlammen in de lucht, een denkbeeldig vuurwerk,
waar iedereen aan mag deelnemen.

Onschadelijk vuurwerk waarvan het licht naar verre sterren
reist en niet na een paar seconden wordt uitgedoofd.

Laat de dieren het nieuwjaar niet beleven als één nacht oorlog,
elke knal die wordt afgevuurd schrikt hen natuurlijk op.

De lucht is al bijna verstikt door CO2, de aarde smacht naar verademing
bij verwelkoming van een nieuw jaartal. Maak het milieu niet ziek.

Volmaak het nieuwe jaar met de natuur, een boom bloesemt
voornemens, de natuur verbindt ons meer dan het asfalt.

De stad is je grote huis, waar je in vele straten een geschiedenis hebt geschreven,
hij straalt, we moeten zijn schoonheid niet verminken.

Een jaar wordt afgestreept, daar kan je niets meer aan veranderen
slechts herinneringen kunnen het verleden jaar afspelen als een virtuele reis.

Het aftellen doet je opkijken, de stad geeft jou haar mooiste gezicht.

Geschreven voor de installatie van de nieuwe gemeenteraad van Utrecht, op woensdag 30 maart 2022 in de raadzaal van het stadhuis.

RAAD

u heeft onze stem gekregen, spreek dan
namens ons nadat u mét ons heeft gesproken

en luister daarbij ook naar hen die zwegen
u vertegenwoordigt meer dan praters alleen

wij vragen u betweters en wethouders
te controleren en wat goed is te stimuleren

wij hebben u nodig, zoals u ons, omdat
wij op die plekken leven waarover u besluit

prik door te hoog gesproken woorden heen
kijk uit voor waarheid versluierende metaforen

gebruik uw mond, maak werk van uw oren
vraag raad, geef raad, wees wijs en wijs

anderen op andere zienswijzen, verdien onze
stem, zolang u blijft luisteren kunt u ons horen

Ruben van Gogh

WINTERSCHADUW

De kou nadert de botten.
De natuur heeft geen dekmantel
voor snijdende nachten zonder huis.

Waar kan de mentale onrust bedaren
als de kou in je wezen genesteld is.
Geef de kou geen machtspositie.

Een zoekend individu zoekt warmte
in deze onheilspellende tijd, waar obstakels
in meerdere gedaantes opstaan.

De stad biedt een tijdelijke beschutting,
voor de zielen die wankelen tussen
afwezigheid en het manifesteren van hun zijn.

De dagen leven minimalistisch voort
doorkruisen de stad in afwachting
van primaire erkenning.

(Stadsgedicht 2021)

HET JUNKENPAARTJE VLAKBIJ HET WOLVENPLEIN

Onze slokdarm wringt zich Noord-Koreaans
in de kurkentrekkerregel. Net als bij het beleg
van Leningrad komt er niets de maagmond door.
Wat erin wordt gesmokkeld vliegt er even
hard weer uit. Verzopen in Kanonkop 2020.
De wolf in Zeeland speelt er vogelvrij voor wild.
Alle schapen zijn in harde lockdown evenals
het junkenpaartje vlakbij het Wolvenplein
met dansend tussen hen in op de muur hun kots,
hun bekertjes die een machteloze imitatie vormen
van Snuf & Snuitje op de extra persconferentie.

(stadsgedicht 2021)

UTRECHT 899

Wat er dan ook wel was, meer nog
was er níet. 2021 ging voorbij
in golven van hoop, kenteringen
en verdriet. De stad wou heus wel,
de stad wil altijd, met zijn horeca
en festivals. Alles wat met zalen
gaat, stond het hele jaar paraat:
ging open, ging dicht, ging weer
open en uiteindelijk weer dicht.
Mensen dromden samen, of het
mocht of niet. Wat essentieel is
werd dit jaar soms eigenhandig
beleden. Tegen het vermeende
of reële gevaar werd net zo hard
gestreden als tegen elkaar. Nu
lengen de dagen weer, langzaam
maar zeker. Daar staat een tafel,
daar staat een beker. Er is iets te
vieren met elkaar. We zullen het
er in het nieuwe jaar toch weer op
wagen. Laat de Dom zijn 900
slagen slaan. Of het linksom gaat
of rechtsom: 2022 komt eraan!

(stadsgedicht 2021)

Jan van der Haar heeft namens het Utrechts Stadsdichtersgilde eind 2020 een stadsgedicht gemaakt voor alle winkeliers die vanwege de coronamaatregelen noodgedwongen de deuren moesten sluiten. Het is het laatste gedicht van het gilde van 2020. De tekst is bedoeld als hart onder de riem voor getroffen ondernemers. Winkeliers kunnen het gedicht uitprinten en achter het raam hangen of meegeven met een bestelling. Een pdf (voor printen) is hier te vinden.

MASKERADE

Wij staan voor u open, maar toch zijn we
dicht en onze voorraad is ten einde raad.
Van hogerhand – natuurbestuur – is dat zo
beslist. We weten dat u ons ziet staan, want
wij zijn mooi, want wij zijn zwart en wit en
alles tussenin. Wij zullen op u wachten
en u zult dat braaf op ons en ons bestuur.
Ze zeggen dat het allemaal goed zal komen.

Wij staan voor u open, maar toch zijn we
dicht. We willen graag iets goeds verkopen
en voelen ons daartoe zakelijk verplicht.
We hopen dat u onze schenkerijen weer ziet
dagen, als de toegangspoorten openzwaaien.
Als de kop van het oerbeest is vermorzeld.
Als Hydra, Cerberus, Hiai Chai en Chimaera

ieders lichtste firmament zullen laten gloren.

Jan van der Haar