Op 31 oktober 2017 is het 500 jaar geleden dat Maarten Luther zijn 95 stellingen tegen de aflatenhandel van de kerk op de deur van de Slotkerk in Wittenberg spijkerde, en daarmee de geboorte van de protestantse kerk in gang zette. Hiermee veranderde hij het aanzien van Europa, en ook van Utrecht. In 1566 leidde het tot de Beeldenstorm in Utrecht waarbij de kerkbeelden van de Dom werden onthoofd. Vanaf 1580 werd de Domkerk definitief protestants, tot in deze tijd. Els van Stalborch, een van de 14 dichters van het Utrechts Stadsdichtersgilde, schreef een gedicht over Maarten Luther voor deze dag.

Luther

Jij kijkt mij aan met raadselende ogen
diep weggedoken in een huid
van tijd, je lippen spreken nog
onwrikbare woorden in lood
gegoten, genageld in je ziel,
als breekijzer van God.

Jij begon als wakker kind met
strenge hand gekneed en slim,
rechten zou je gaan studeren,
maar de bliksem sloeg je leven in
en veranderde jouw wereld
en de mijne.

Jij droeg met koppige tred het habijt
van Augustijn en onvermoeibaar
bestudeerde jij de Schrift en
zag dat alles anders en niet
met goud omrand en
betaalbare bemiddeling.

Jij worstelde tussen zonde en
genade, tussen hel en hemel
en niets er tussen in,
je scheurde het zachte pluche
van macht en geld en trok
pij en privilege uit.

Jij gaf het woord de ruimte en
ontheiligde het beeld, waste
gedachten schoon van weelde,
soberde het zwarte klooster
en deelde zorg en aandacht
uit als brood en wijn.

Jij schiep de naakte mens, eenzaam
tussen zijn geweten en genot,
tussen oneindigheid en tijd,
hopend op het numineuze,
te klein om te begrijpen
en met zichzelf alleen.

Els van Stalborch

De regen heeft vele gezichten

   voor Anne Faber

De regen heeft vele gezichten –
van haar, omdat ze tenslotte niet

van suiker is, haar lach
spat er vanaf: ik ben onderweg,

hang maar een handdoek klaar,
ik ben een heel klein beetje nat.

Ze zwaait en het was vrede
en de wereld was van regen.

De regen heeft vele gezichten,
vele waarvan je alleen maar

kunt zwijgen, zwijgen gestaag
als een regen, een regen vol stilte:

de stilte van het suizen van haar banden
over natgeregend asfalt,

de stilte van gemurmel in de bomen
van de regen die maar door valt,

de stilte van getrommel van de regen
op haar groene capuchon.

Ze zwaait en het was vrede
en de wereld was van regen.

Onno Kosters

Op 24 september werd in de stoep bij Oudkerkhof 26 de gedenksteen voor CCS Crone opnieuw onthuld (de eerste keer was in 2002), bij de feestelijke heropening van de geheel en al gerenoveerde straat. Zoon Cees Crone onthulde de steen, CCS Crone Stipendium-ontvanger (2011) Baban Kirkuki schreef een ode aan Crone en droeg deze voor in bijzijn van kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen van Crone.

De man tussen ons
Ode aan C.C.S Crone

De vertrekker
die alert is met elke stap die hij neemt
brengt met het nemen van die stap
een korte geschiedenis met zich mee
naar een onbekend verhaal

De vertrekker
denkt niet aan het eindpunt
er is geen limiet voor zijn nieuwsgierigheid
geen belemmering die het ontdekken afremt
en het toeval van de verrassing onderscheidt

Het verlaten van een lege pagina
voor drukke straten, eenzame pleinen
het korte leven van voorbijgangers
gebroken dromen, gebroken gezichten

In de nacht
keert de vertrekker
terug naar die lege pagina

Het vertrek kent geen tijd
gaat nooit akkoord met aarzeling
en vermijdt uitstel

Een eindeloze blik
ongeacht wat je ziet
ontvangt de details van
het leven

Jouw blik
was het vertrek
van het donker naar het licht
van wachten naar langer wachten
van een nauwe wereld
naar voortdurende verandering

Van het vertrek
naar de terugkeer
van jezelf en de ander

Baban Kirkuki

Hans Kuperus heeft afscheid genomen als chef van het kabinet van de burgemeester van Utrecht. Hij diende onder 5 burgemeesters: Lien Vos, Annie Brouwer, Ivo Opstelten, Aleid Wolfsen en de huidige burgemeester Jan van Zanen. Op 5 juli droeg Gildemeester Onno Kosters onderstaand gedicht voor bij de afscheidsreceptie, in aanwezigheid van Cuperus en burgemeester Van Zanen. Het gedicht werd ook in het AD gepubliceerd.

Niemand is een eiland

                                                 Voor Hans Kuperus

Een stad staat als een drinkglas op de aarde
die ervaren, onverstoorbaar en bedaard
door het heelal tolt: door het onmeetbaar zwart
dat als twee Maagdenburger halve bollen
om de aarde sluit. Er landt wasem op het glas:
teken daar de Dom in en de plaats ontstaat
waarmee hij zich verweven heeft,
waarmee hij in verwantschap leeft.

Zichzelf is men ten dele; niemand is een eiland.

De stad is stuurs, de hand van wie hem stuurt
lijkt vast en vindingrijk: vingers wijzen,
de palm ontvangt, de muis verwarmt, de rug
veegt hem bij tijden het geprangde voorhoofd af.
De meester die zichzelf niet méér volkomen voordoet
dan hij is, de eigen onvolmaaktheid als een feit
aanvaardt, vertrouwt op iemand anders hand
voor boven het hoofd, tegen onheil bestand.

Zichzelf is men ten dele; niemand is een eiland.

Die hand boven het hoofd, de leuning in de rug.
Wegbereider, werkbeheerder, puinbezweerder.
Sterke arm, brede schouders, poten in de grond.
Embargoweger, aandachtgever, stofjeveger.
‘Eén blik of knikje is genoeg.’ Vijf burgemeesters
wisten zich, de stad in zíjn haarvaten wetend, raad.
De stad als glas zien toont de stad in elke toestand.
Vijf meesters en hun burgers raakten via hem verwant.

Zichzelf is men ten dele; niemand is een eiland.

Onno Kosters

Het is in 2017 honderd jaar geleden dat de eerste Utrechtse Jaarbeurs werd gehouden; dat was namelijk van 26 februari tot 10 maart 1917. Op 30 mei heeft De Jaarbeurs dit herdacht in aanwezigheid van Burgemeester Jan van Zanen. Fred Penninga schreef voor de gelegenheid een stadsgedicht, dat ingelijst werd aangeboden aan de directie van de Jaarbeurs. Het Gilde hoop dat het gedicht of een strofe eruit zal worden vereeuwigd in steen op de aanlooproute naar de Jaarbeurs.

Jaarbeurs Utrecht 100 jaar

Bovenaan de majestueuze trap, van pakweg 40 treden,
Utrecht Centraal westzijde. Kom, kijk, daar beneden. . .
Bijna tot de horizon, wijdopen armen van de Jaarbeurs.
Hoor, belofte roept WELKOM, de glans van verleiding lonkt.

De treinen brengen golven dagjesmensen, beursbezoekers,
handeldrijvers, 50-plussers, LEGO-vaders en legio moeders.
De beurs brengt tuingereedschap, heftrucs en horeca,
vakantievreugd, verzamelzucht, boekenwijsheid én erotica.
De beurs brengt samen en verbindt, van Paus tot pettycoat,
de vlogger en de voeding-god, van tapas tot ons daaglijks brood.

Die wisseling, de variatie; de beurs is vrijwel alles tegelijk,
geen dag hetzelfde, dé plek waar mensen samendrommen.
Paleis voor pronkjuwelen, prototypen, evenementen, feest
van koopmanskerk tot kijkdoos; een monument van handelsgeest.
Gepaste stilte in memoriam, uitbundig bij de musicals en dans,
de schaduw van een noodopvang, het zonlicht van de Tour de France.

De stad, het spoor, de beurs; zij vlochten een drie-eenheid
die in 100 jaar alleen maar hechter is vergroeid én uitgedijd.
Het bruist en kolkt aan alle kant, zoals de branding tijdens vloed
dat is wat de Jaarbeurs met een stad als Utrecht doet!

Fred Penninga
Utrecht, mei 2017

Op 17 mei 2017 overleed Annie Brouwer-Korf, oud-burgemeester van Utrecht. Zij was burgemeester van 1 juli 1999 tot en met 31 december 2007 en stond bekend om haar warme hart voor de poëzie. Ruben van Gogh schreef het volgende gedicht tot haar gedachtenis.

WEZEN
– I.m. Annie Brouwer

Er lag een spoor van woorden door de stad
waaraan je je verbonden had,

ze stonden in gedichten
en in raadsbesluiten, kwamen in gesprekken
mee naar buiten.

Nu zijn zij wezen die in stilte verder moeten leven,
niemand die ze in kan lichten
waar hun moeder is gebleven.

Je had je ja-woord aan de stad gegeven,
het nee-nee-nee vol ongeloof
stamelt nog wat na in alle straten,

dooft dan tot losse letters langs de gracht
alsof een vraag op antwoord wacht,

en niemand meer om mee te praten.

Ruben van Gogh

Gisteren presenteerde Het Literatuurhuis op het ILFU, het International Literature Festival Utrecht, het bidbook waarmee Utrecht solliciteert naar de status van UNESCO City of Literature. Onno Kosters, Gildemeester van het USDG, schreef speciaal voor het bidbook een gedicht, getiteld ‘Mettertijd’. Michele Hutchison vertaalde het gedicht voor het bidbook naar het Engels, met als titel ‘Over The Course Of Time’.

Mettertijd

De weg naar Trajectum, het jaagpad
naar Utrecht: de toekomst begon
met de wind in de rug. Midderdag
was het en het doel van de reis
bleek een grens. Boven het land
leunde op niets het verschiet,
de kim bleef verborgen in noties
van steeds meer castella van lucht
die kastelen, barbarenbestendige
forten en bolwerken werden.
Het hart van de stad is een plein
waar Jupiter zelf in een beeld verschijnt.

De weg naar Trajectum, het jaagpad
naar Utrecht: de blauwdruk
van oudere heilige huizen gaat op
in een kerk die beschermt
als de mantel van Maarten.
Elk uur waaiert luid een memento
over ommeland uit, tot aan de kust
waar de zee wordt geroerd en zich
spiegelt in jachtige wolken
die al jachtiger landinwaarts bollen
en dan als de storm die de wind
in de rug werd aanvalt, doorklieft
hij het schip, schept hij een wrak.
Het hart van de stad is een plein
is een gat.

De weg naar Trajectum, het jaagpad
naar Utrecht: de blauwdruk, de toekomst,
de sporen waarin wordt gelezen
wat de stad schraagt, verder draagt,
zijn sporen die ongewist blijven.
Wat weg is houdt niet op met zijn.
Het hart van de stad is een gat
is een plein waar wat was niet verdwijnt,
waar wat wordt niet ontsnapt.
Wie schrijft herbouwt ruimte tot tijd.

Onno Kosters

Over The Course Of Time